همان گونه که انتظار میرفت، توافق میان ایران و غرب بر سر موضوع هستهای، رقبای منطقهای ایران، به ویژه عربستان سعودی را برای حفظ منافع خود به تکاپوی شدید انداخته است. در این زمینه، برخی گزارشها حاکی از آن است که دولت سعودی میخواهد اتحادهای جدیدی را به منظور مقابله با نفوذ ایران شکل دهد.
به گزارش «تابناک»، نواف العبید از مشاوران دولت عربستان سعودی اظهار داشته در پی توافق اخیر هستهای میان ایران و غرب، ریاض احتمالاً در پی متحدان جدید، همچون انگلیس و فرانسه برخواهد آمد. این در حالی است که تحلیلگران بر این باورند، به دلیل وابستگیهای شدید عربستان به آمریکا، جایگزین کردن متحدی دیگر به جای واشنگتن برای سعودیها دشوار خواهد بود.
«نیل پاتریک»، پژوهشگر مسائل منطقه به «گالف نیوز» میگوید، این گونه اظهارات مقامات سعودی، بیش از هر چیز ناشی از ترس آنها از سیاستهای جدید آمریکاست؛ بدون اینکه درباره اقدامات جایگزین احتمالی درک و برداشت روشنی داشته باشند.
پاتریک میافزاید: «عربستان سعودی از مدتها پیش درباره به چالش کشیدن منافع ایران بسیار نگران بوده و بنابراین، بسیار دشوار است که بتوان گفت، چگونه این امر میتواند به تغییری چشمگیر در سیاستها منجر شود».
العبید به تازگی گفته بود، عربستان سعودی سیاست فعالتری در پیش خواهد گرفت و قصد دارد منافع ملی خود را به شیوه تهاجمیتر و از راه مقابله با آنچه نفوذ ایران در دولتهای عرب منطقه خوانده، پیگیری کند.
حسین شبکشی، کارشناس اقتصادی عربستانی نیز در همین زمینه میگوید: «ما شاهد تغییر سیاست آمریکا در خاورمیانه هستیم. به نظر میرسد آنها علاقه خود را به منطقه از دست دادهاند... هیچ چیز در ایران تغییر نکرده و سیاست این کشور عوض نشده است. ایران همچنان بخشی از محور شرارت است».
اما ادعاها و فضاسازیهای مقامات و تحلیلگران عربستانی به همین جا ختم نمیشود. روزنامه «الشرق الاوسط» نیز به تازگی در یکی از مطالب خود مدعی شد که توافق هستهای ایران، از واقعه 11 سپتامبر 2001 هم خطرناکتر است.
در ادامه این مطلب آمده: «اوباما منطقه را فروخت و اتحاد تاریخی ایالات متحده با کشورهای منطقه خلیج فارس را رها کرد».
گالف نیوز اشاره میکند که این گونه اظهارنظرها، بیانگر عمق هراس دولتهای عرب منطقه از ظهور ایران به عنوان یک ابرقدرت منطقه است. به نوشته این روزنامه، بسیاری از مقامات سعودی بر این باورند، تحریمهای بیشتر علیه ایران، میتواند به توافق هستهای رضایتبخشتری برای آنها منجر شود.
گفتنی است، بر خلاف بسیاری از کشورهای جهان، موضع رسمی دولت عربستان سعودی درباره توافق هستهای ایران نیز چندان خوشبینانه و مثبت نبود. دولت این کشور با صدور بیانیهای، این توافق را «گام نخست» به سمت یک راهکار جامع برای موضوع هستهای ایران دانست.
به هر حال، همان گونه که پیش از این نیز بارها اشاره شده، عربستان سعودی با احساس نارضایتی شدید از سیاست جدید آمریکا در قبال برنامه هستهای ایران، در تلاش است تا با انجام هر اقدام ممکن، از پیامدهای منفی این امر برای خود بکاهد.