این خبر قطع کردن نفت ایران به اروپا و در واقع انگلستان و فرانسه آن هم در شرایطی که آنها پیشاپیش عملا”خرید خود را متوقف کرده بودند از آن ماجراهایی است که وقتی در صدا و سیما می بینید احساس می کنید در یک دنیای مجازی که در آن ایران با نهایت درایت نفت خود را بر روی اروپا بسته است زندگی می کنید. دنیای که در آن برد و توان اقتصادی و سیاسی ایران به طرز چشمگیری بالاتر از واقعیات بوده و همیشه این ایران است که صحنه گردان اصلی بازی است.

البته نباید فراموش کرد که حرکت نسبتا”خوب ایران در اقدام پیش دستانه برای قطع نفت حرکت بدی (هر چند غیر فعال و انفعالی) محسوب نمی شود اما در نهایت این موضع به نفع کشور ما نیست. بحث بر سر میزان خرید اروپا از کل نفت صادراتی ایران که حدود 20 درصد نیست. بدون شک ولو به قیمتی زیر قیمت بازار نفت ایران به فروش خواهد رفت و مشتری خواهد یافت و از این جهت نگرانی خاصی اقلا”در میان مدت شاید وجود نداشته باشد اما مشکل آنجاست که قدم به قدم به سمت راه های بسته تر پیش می رویم. این موضوعی است که پر دردسرتر از تحریم نانوشته نفتی است. معاملات اقتصادی با کشور ما با وضعیت فعلی و احتمال قطع دسترسی بانکهای ایرانی به سوئیفت که شبکه تبادل بین بانکی جهانی محسوب می شود روز به روز سختتر می شود. شاید معاملات پایاپای و یا بر اساس ارز کشور مبداء کالا و یا کالاهایی گرانبها مانند طلا راهکارهایی بسیار ابتدایی برای حل مشکلات تبادلات تجاری باشند اما اثرات این نوع بایکوتهای بین المللی در بعد روانی و همچنین سودجویی مشتریان نفتی هم قابل توجه است.

به وضوح در شرایط فعلی در وضعیت کاملا”سرد با همسایگان عرب و غیر عرب خود هستیم  تقریبا”یک نوع اجماع کلی بر علیه ایران وجود دارد و این موضوع در کشورهای عربی به صورت آشکارتری نمود پیدا کرده است که به طور علنی در حال تلاش برای جایگزینی بازارهای نفتی ایران هستند و مطمئن هم هستند که برد سیاسی و اقتصادی کشور جز تهدیدات کلامی بیشتر نمی تواند باشد و آن هم یک دلیل واضح دارد:در گروه های فشار منطقه ای و بین المللی همیشه گروهی از کشورها به نوعی اتحاد فشار تشکیل می دهند که کشور ما فاقد قابلیت چنین سازماندهی است.

نکته دیگر اینکه قطع نفت عملا”به نوعی راهی بازگشت ناپذیر محسوب میشود زیرا با تغییراتی مصرف کننده خود را نفتی با ترکیب درصد جدید وفق خواهد داد و با پایدار شدن صعنت میل به مهاجرت دوباره کم می شود و از این رو بدون شک این تصمیم نتیجه این استنباط در مسئولان بوده است که هیچ راهی برای حل و رفع و رجوع وجود نداشته که چنین تصمیمی برای خروج شرافتمندانه تر از بازی فروش نفت اتخاذ شده است.

قطع فروش نفت به اروپا عملا”باعث کاهش بیشتر روابط اقتصادی هم خواهد شد که اگرچه برای اروپاییان هم خسارت بار است اما باز هم شاید صنعت ما آسیب بیشتری پذیرا باشد. در نقطه مقابل مشتریان نفتی فعلی ایران در موضع بازی و چانه زنی قرار خواهند گرفت. شاید کشورهایی مانند ژاپن و کره جنوبی پس از مدتی از خرید نفت ایران منصرف شوند اما در مورد هند و چین این موضوع بعد سیاسی وسیعتری دارد و اگر قرار به این رخداد باشد باید غرب امتیازات بیشتری به آنها بدهد که در اقلا”در کوتاه و میان مدت توافق سهل الوصول خیلی در دسترس نیست.

قطع نفت حرکتی در زمانهای تلف شده بازی محسوب می شود. حرکتی که هر یک از طرفین ماجرا که ایران و اروپا هستند خود را بازیگردان آن میدانند اما در واقعیت این بازی بازیگرانی در شرق آسیا دارد. بازیگرانی که تاکنون نتایج توافقات غربیها را تا حد زیادی موازنه کرده اند. بازیگرانی مانند چین و روسیه که اکنون تا حدی ایران یکی از آخرین دژهای حضورشان در صحنه گردانی بازیهای بین المللی محسوب می شود.

با این اوضاع کنونی مذاکرات آتی در ترکیه هم بدون شک بی ثمر به پایان خواهد رسید و برون رفتی حاصل نخواهد شد. اکنون اروپاییهان فکر میکنند که نقره داغی شدید بر ایران کرده اند و ایران نیز عملا”رابطه افتصادی را تا حد زیادی تمام شده می بیند و از این رو شانس رخداد یک نوع توافق در این مذاکرات آتی بسیار کم و در حد رخداد دور از ذهن است. اگرچه زمینه آن با ادامه داشتن داشتن جریان نفت به سمت مابقی اروپا وجود دارد اما رویکرد تهاجمی اروپا عملا”آن را در موضعی در برابر ایران قرار داده است که بیش از سه دهه است که امریکا در آن قرار دارد. یخهای بین ایران و اروپا هم در این زمستان بیشتر شد. یخهایی که بدون شک مانع بهبود و پیشرفت در مذاکرات آتی می شود.