تجربه سفر به مکه مکرمه و مدینه منوره آن هم برای نخستین بار تجربه‌ای فراموش نشدنی و البته در برخی تکرار ناپذیر است چه آنکه در این سفر علاوه بر مسائل معنوی بخواهی با دیدی ژورنالیستی به وقایع دور و اطراف خود بنگری.

سفر به سرزمین وحی و دیدار از خانه خدا همیشه با صحنه‌های معنوی زیبایی همراه بوده است ولی سفر این بار به شبه جزیره علاوه بر جذبه معنوی نکات دیگری را به ما یادآوری می‌کند.

به گزارش خبرنگار مهر، سفر به عربستان همواره نکات جالب توجه‌ای در پی داشته است که آگاهی از آن خالی از لطف نیست. این سفر که از طریق دو پرواز انجام شد، در ابتدا با یادداشتهایی از منامه آغاز می‌شود و بقیه مطالب مندرج در این نوشتار به نکاتی در سرزمین عربستان از ورود به ریاض و سپس از آنجا به مکه و مدینه و انجام اعمال حج عمره می‌پردازد.

نخستین برخورد

نخستین برخورد من با یک عربستانی که شیعه بود در فرودگاه منامه بحرین رخ داد. این مرد عربستانی که در منطقه احصا در عربستان (منطقه شیعه نشین) زندگی می‌کرد از سختگیریها و سرکوب شیعیان در این کشور بسیار انتقاد می‌کرد. وی در این مسئله وضعیت شهر ریاض را بدتر از دیگر شهرها می‌دانست.
مانیتورهای جنجالی

هواپیمایی گلف ایر (Gulf Air) بحرین در مانیتورهای نصب شده جلوی صندلی تمام مسافران از واژه‌ای جعلی برای خلیج فارس استفاده می‌کرد. مسئله وقتی جالب می‌شود که بدانیم این شرکت هواپیمایی علاوه بر تهران پروازهایی به شیراز و مشهد هم دارد.
البته ما نیز بیکار ننشسته و بر روی لوگوهای گلف ایر به زبان عربی و فارسی واژه خلیج همیشه فارس را درج کردیم. (نمی دانم واکنش مسئولان این هواپیمایی پس از مشاهده این مسئله چه بوده است چون از هواپیما پیاده شدیم و لوگوها در کابین مسافران باقی ماند).

فرودگاه‌های کارگری

در ورود به فرودگاه‌های منامه و ریاض بیشترین مسأله‌ای که به چشم می‌آید، حجم انبوه کارگران بنگلادشی، پاکستانی، یمنی و ... است که فرودگاه را به تسخیر خود در آورده‌‌اند. این مسئله جلوه بسیار نا زیبایی به فرودگاههای این دو شهر عربی داده است.

ریاض؛ شهر کارگران خارجی

برآوردها حاکی از آن است که هم اکنون قریب به 40 درصد از جمعیت پایتخت عربستان را کارگران خارجی تشکیل می‌دهند، جمعیتی یک و نیم میلیونی از کارگران کشورهای فقیر که اکثرا مجرد بوده و با حقوقهای ناچیز راضی به انجام هر کاری می‌شوند. این معضل به علت راحت طلبی سعودیها به وجود آمده است که تن به کار نمی‌دهند. به طور کلی یافتن یک سعودی در ریاض در روز روشن کاری بس مشکل است، چه بسا می‌توان آنها را شب‌ها به وفور در رستوران‌ها و مراکز خرید یافت.
 

قدم زدن در امنیتی‌ترین شهر عربستان

به طور کلی ریاض را می‌توان امنیتی‌ترین شهر عربستان نام نهاد. ایست‌های بازرسی ثابت و سیار بسیاری در این شهر وجود دارد که عبور از هر کدام از آنها به اجازه و بازرسی خودورهای شخصی از سوی ماموران امنیتی احتیاج دارد.
 

فیلترینگ سایت‌های ایرانی!

در گفت‌وگو با یکی از مقامات مطلع ایرانی در ریاض متوجه نکته‌ای مهم شدم که حکایت از واهمه فراوان سران آل سعود از فضای آزاد رسانه‌ها داشت. بر این اساس، مقامات عربستانی برخی از سایتهای ایرانی را به علت واهمه از انتشار مطالب افشاکننده فیلتر کرده‌‌اند.


ورود به مدینه

در هنگام ورود به این شهر نورانی ناخودآگاه غربت غریبی به سراغت می‌آید. مدینه امسال در ایام آغازین سال جدید غریب تر از همیشه بود، چیزی کم داشت. گویی شهر همیشگی نبود، چه آنکه نبود ایرانیان در این شهر فضای آن را تحت تاثیر قرار داده بود. و تو در بقیع تنها بودی، تنها تر و غریب تر از همیشه.
ورشکستگی تجار و اوضاع بد بازار

مهمترین مسأله‌ای که در شهر مدینه خودنمایی می‌کرد تعداد بسیار اندک فروشگاهها، پاساژها و مغازه‌های باز و فعال در سطح شهر بود، چه آنکه تصور می‌کردی موسم حج همچنان فرا نرسیده است. در گفتگو با برخی از بازاریها متوجه شدم که بسیاری از تجار بر اثر نیامدن زایران ایرانی ورشکست شده و برخی دیگر در آستانه ورشکستگی قرار گرفته‌‌اند. آنان می‌گفتند که تنها زائران ایرانی هستند که خوب خرید می‌کنند و در تعیین شرایط تجاری شهر بسیار تاثیرگذارند.
بازاری‌های مدینه و مکه: ایرانی‌ها کجایند؟ آیا می‌آیند؟

در هنگامی که در از کنار فروشگاههای شهر مدینه و مکه عبور می‌کردیم فروشندگان اکثرا سراغ ایرانیان را می‌گرفتند. نمی‌دانم چند بار مجبور شدم مشکلات پیش آمده در اعزام زایران ایرانی به حج عمره امسال را در موعد مقرر برای آنها توضیح دهم اما به طور قطع این مسئله بیش از ده بار برایم اتفاق افتاد.
حصار جاهلیت در برابر مسجد حضرت فاطمه (س)

در شهر مدینه اماکن زیارتی بسیاری وجود دارد که یکی از مهمترین آنها مساجد سبعه (مساجد هفتگانه) است. البته کج فهمی به جای مانده از عصر جاهلیت که با وجود گذشت بیش از 14 قرن از بعثت نبی مکرم اسلام (ص) همچنان درمان نشده است، تعداد این مساجد را به پنج مسجد کاهش داده است.
در واقع سعودیها علاوه بر اینکه جلوی مساجد حضرت علی (ع) و حضرت فاطمه زهرا (ع) را حصار کشیده‌‌اند، اخیرا یک کانکس بزرگ در مکانی آشنا برای ایرانیان قرار داده‌‌اند، که از آنجا مناجاتهای خود را با این حضرت انجام می‌دادند. آیا آنها نمی‌دانند که میان دلها نمی‌توان حصار کشید؟!


هتل‌های ملک عبدالله؛ آسمان خراشهایی مشرف حرم

با ورود به مسجد الحرام متوجه مسئله‌ای  شدم که متاسفانه جلوه نا خوشایندی به مقدس ترین مکان جهان اسلام داده است. هتلهای "ملک عبدالله" پادشاه عربستان طوری ساخته شده‌‌اند که کاملا مشرف بر کعبه قرار گرفته‌‌اند به صورتی که در برخی موارد ناخودآگاه از فضای راز و نیاز جدا شده و متوجه آنها می‌شوید.
جالب آنکه پادشاه عربستان با طرحی که از چند سال پیش اجرایی کرده تمامی هتلها و اماکن اطراف مسجد الحرام را تخریب کرده (و یا در حال تخریب است). بر این اساس، ملک عبدالله تنها هتلهای خود را که بیشتر به آسمان خراشها شبیه هستند را مشرف بر خانه خدا قرار داده است.


حل مشکل اعزام زایران ایرانی

در همان روزهای ابتدایی سال جدید بود که متوجه شدیم خوشبخاته با سفر هیئت ایرانی (رئیس سازمان حج) به عربستان و دیدار با مقامات این کشور مشکل اعزام زایران ایرانی به حج عمره برطرف شده و ایرانیان عاشق اردیبهشت ماه به این سفر نورانی اعزام می‌شوند.


شیخهای جوان سعودی؛ مبلغان نوین وهابیت

در برخی از اماکن مذهبی شهر مکه و مدینه برخورد با شیخهای جوان اجتناب ناپذیر بود. اما نکته جالبی که از سوی همراهان من که سابقه برخورد با آنان را در گذشته داشتند این بود که آنان در برخوردهای خود تغییراتی را اعمال کرده بودند. برای خود من جالب بود که آنان با صراحت کامل در برخی از بحثها وهابیت و ایده‌های آن را مطرح و از آن دفاع می‌کردند، اما با شیوه‌ای نوین که در جهت جذب باشند نه دفع. به شخصه به یاد برخی از فروشندگان تهرانی می‌افتادم زمانی که می‌خواهند کالایی بنجل را به اجبار به تو برای خرید قالب کنند! ثمره این دیدارها با این شیخهای جوان قریب به 5 تا 6 جلد کتاب کوچک و بزرگ بود که در آنها برخی ایده‌های عالمان سعودی تشریح شده است.

نکته جالب در این مسئله برخورد با شیخی بود که در یک قدمی مسجد الحرام (کعبه) از تبلیغ ایده‌های موردنظر سران آل سعود دست بر نمی‌داشت و به اجبار کتابی با عنوان "دلایلی که جوانان شیعه به سوی حق می‌شتابند" را با احترام فراوان (!) تقدیم مان کرد.