انگلیسی‌ها که به خوبی با برخی تعصبات قومی در جهان اسلام آشنا بوده و برای تقویت آن برنامه‌های طول و دراز داشته‌اند، تاکنون این مسأله را دامن زده و.../ کلمه «خلیج‌فارس» و «بحر فارس» قرن‌هاست که در میان ملت‌ها شهرت دارد و... نپذیرفتن این دلیل روشن و محکم، سیاستی استکباری است، نه شبهه علمی.

به لحاظ تاریخی، مدت زیادی از جنجال‌آفرینی‌ها بر سر نام همیشگی «خلیج‌فارس» یا تعابیر دیگر نمی‌گذرد و تنها در همین چند دهه اخیر بوده که کشورهای شکل گرفته با ترفندهای انگلیسی در منطقه، مدام بر این طبل کوبیده و عرض خود برده‌اند.

به گزارش «تابناک»، انگلیسی‌ها که به خوبی با برخی تعصبات قومی‌ در جهان اسلام آشنا بوده و برای تقویت آن برنامه‌های طول و دراز داشته‌اند، تاکنون این مسأله را دامن زده و زنده نگه داشته‌اند و این در حالی است که مراجعه به نقشه‌های قدیمی‌تر و منابع درجه اول، شاید بسیاری از مسائل را برای انسان‌های با منطق و به دور از تعصب حل کند.

آنچه در پی می‌آید، سند دیگری بر درستی نام «خلیج‌فارس» در تاریخ است که پایگاه خبری «مرکز خبر حوزه» آن را منتشر کرده است:

«عزالدین ابوحامد عبدالحمید»، معروف به «ابن ابی الحدید» متوفی قرن هفتم در شرح خطبه سیزدهم نهج‌البلاغه بر نام «خلیج‌فارس» تأکید کرده است.

در این باره حجت‌‌الاسلام والمسلمین محمد اسلامی‌پناه، یکی از محققین و پژوهشگران حوزوی در گفت‌وگو با مرکز خبر حوزه، با اشاره به شرح خطبه سیزدهم امام علی(ع) در نهج‌البلاغه، اظهار داشت:

حضرت در این خطبه می‌فرماید:

(وَ مِنْ کَلامٍ لَهُ عَلَیْهِ السَّلامُ ) فِى ذَمِّ الْبَصَرَةِ وَ أَهْلِها: کُنْتُمْ جُنْدَ الْمَرْأَةِ، وَ ‏أَتْباعَ‏ ‏الْبَهِیمَةِ، ‏رَغا فَأَجَبْتُمْ، وَ ‏عُقِرَ فَهَرَبْتُمْ، ‏أَخْلاقُکُمْ‏ ‏دِقاقٌ‏، وَ عَهْدُکُمْ شِقاقٌ، وَ دِینُکُمْ نِفاقٌ، وَ ماؤُکُمْ ‏زُعاقٌ‏، وَ الْمُقِیمُ بَیْنَ أَظْهُرِکُمْ ‏مُرْتَهَنٌ‏ بِذَنْبِهِ، وَ الشَّاخِصُ عَنْکُمْ مُتَدارَکٌ بِرَحْمَةٍ ‏مِنْ‏ رَبِّهِ، کَأَنِّى بِمَسْجِدِکُمْ ‏کَجُؤْجُوءِ ‏سَفِینَةٍ، قَدْ بَعَثَ اللَّهُ عَلَیْهَا الْعَذابَ مِنْ فَوْقِها وِ مِن تَحْتِها، وَ غَرِقَ مَنْ فِى ضِمْنِها. و فى روایة: وَ ایْمُ اللَّهِ لَتُغْرَقَنَّ بَلْدَتُکُمْ حَتّى کَأَنِّى أَنْظُرُ إِلى مَسْجِدِها ‏کَجُؤْجُوءِ ‏سَفِینَةٍ ‏أَوْ ‏نَعامَةٍ ‏‏جاثِمَةٍ‏. و فى روایة: کَجُؤْجُوءِ طَیْرٍ فِى ‏لُجَّةِ ‏بَحْرٍ.

«سرزنش مردم بصره: شما سپاه یک زن بودید، و پیروان حیوان (شتر عایشه) تا شتر صدا مى‏ کرد مى‏جنگیدید، و تا دست و پاى آن قطع گردید فرار کردید، اخلاق شما پست، و پیمان شما از هم گسسته، دین شما دورویى، و آب آشامیدنى شما شور و ناگوار است، کسى که میان شما زندگى کند به کیفر گناهش گرفتار مى‏شود و آن کس که از شما دورى گزیند، مشمول آمرزش پروردگار مى‏گردد، گویا مسجد شما را مى‏بینم که چون سینه کشتى غرق ‏شده است، که عذاب خدا از بالا و پایین او را احاطه مى‏کند و سرنشینان آن همه غرق مى‏شوند.

و در روایتى است: سوگند به خدا، سرزمین شما را آب غرق مى‏کند، گویا مسجد شما را مى‏نگرم که چون سینه کشتى یا چونان شترمرغى که بر سینه خوابیده باشد بر روى آب مانده است و در روایت دیگر: مانند سینه مرغ روى آب دریا.


و در روایت دیگرى آمده است: خاک شهر شما بد بوترین خاک‌هاست، از همه جا به آب نزدیکتر و از آسمان دورتر، و نه دهم شر و فساد در شهر شما نهفته است، کسى که در شهر شما باشد، گرفتار گناه و آنکه بیرون رود در پناه عفو خداست؛ گویى شهر شما را مى‏نگرم که غرق‏ شده و آب آن را فرا گرفته، چیزى از آن دیده نمى‏شود، مگر جاهاى بلند مسجد، مانند سینه مرغ روى امواج آب دریا».

وی در ادامه با اشاره به شرح ابن ابی الحدید از خطبه سیزدهم نهج‌البلاغه، ابراز داشت: ابن ابی الحدید در این شرح آورده است:

فأما إخباره ع أن البصرة تغرق عدا المسجد الجامع بها فقد رأیت من یذکر أن کتب الملاحم تدل على أن البصرة تهلک بالماء الأسود ینفجر من أرضها فتغرق و یبقى مسجدها . و الصحیح أن المخبر به قد وقع فإن البصرة غرقت مرتین مرة فی أیام القادر بالله و مرة فی أیام القائم بأمر الله غرقت بأجمعها و لم یبق منها إلا مسجدها الجامع بارزا بعضه کجؤجؤ الطائر حسب ما أخبر به أمیر المؤمنین (ع) جاءها الماء من بحر فارس من جهة الموضع المعروف الآن بجزیرة الفرس و من جهة الجبل المعروف بجبل السنام و خربت دورها و غرق کل ما فی ضمنها و هلک کثیر من أهلها . و أخبار هذین الغرقین معروفة عند أهل البصرة یتناقلها خلفهم عن سلفهم.

«و درست آن است که این موضوع اتفاق افتاده و بصره تا کنون دو بار غرق شده است، یک بار به روزگار حکومت القادر بالله و بار دیگر به روزگار حکومت القائم بامرالله و در این هر دو بار تمام بصره را آب گرفته و غرق شده است و فقط مسجد آن شهر چون سینه کشتى یا سینه پرنده از آب بیرون مانده و مشخص بوده است، به همان‌گونه که امیرالمومنین ـ علیه السلام ـ در این خطبه خبر داده است، آب از خلیج فارس از جایى که امروز به «جزیره فرس» معروف است و از سوى کوهى که به «کوه سنام» معروف است، طغیان کرده و تمام خانه‌هاى آن ویران و هر چه در آن بوده غرق شده و بسیارى از مردمش کشته شده‌اند و اخبار مربوط به این دو حادثه نزد مردم بصره معروف است و اشخاص از قول نیاکان خود آن را نقل مى‌کنند».

این محقق و پژهشگر حوزوی بیان داشت: ابن ابی الحدید در قرن هفتم در این شرح، نامی از خلیج فارس آورده (... جاءها الماء من بحر فارس من جهة الموضع المعروف الآن بجزیرة الفرس...) و علت غرق شدن شهر بصره را آب‌های خلیج فارس معرفی کرده است.

وی تصریح کرد: کلمه «خلیج‌فارس» و «بحر فارس» قرن‌هاست که در میان ملت‌ها شهرت دارد و مورد استفاده عموم مردم بوده. آیا مدرک و سندی بهتر از این می‌توان در این موضوع ارایه داد؟ نپذیرفتن این دلیل روشن و محکم، سیاستی استکباری است، نه شبهه علمی.

حجت‌الاسلام والمسلمین اسلامی‌پناه با بیان این که ابن ابی الحدید در سال 586 متولد شده است، خاطرنشان ساخت: نام اصلی او فخرالدین ابوحامد عبدالحمید معروف به ابن ابی الحدید و در سال 656 در سن هفتاد سالگی در بغداد وفات یافته است.

وی با تعریف و تمجید از شرح ابن ابی الحدید، تصریح کرد: این شرح، یکی از بهترین شرح­های نهج­ البلاغه است که به دستور وزیر شیعی خلیفه عباسی محمد ابن احمد افخمی شیعی نوشته شده و از شروحی است که مورد قبول محققین، بزرگان و اساتید شیعه و سنی و شرح جامع و مقبولی است که در آن عصاره و خلاصه کتب ادبی، تاریخی، کلامی و فقهی آمده است.

این محقق و پژوهشگر حوزوی در پایان به سفارش آیت‌الله بروجردی برای استفاده از شرح ابن ابی الحدید اشاره کرده و اظهار داشت: مرحوم آیت‌الله بروجردی توصیه فراوانی برای حوزویان داشتند که این شرح را حتما مطالعه کنند و تأکید فراوان بر آن داشتند.