مجموعه مدرسه تاریخی گلشن نیشابور بنای ارزشمند مربوط به دوره تیموریان که در فهرست آثار تاریخی کشور نیز به ثبت رسیده برای دومین بار طی یکسال اخیر در معرض تخریب کامل قرار گرفت.
به گزارش خبرنگار مهر، مدرسه تاریخی گلشن تنها مدرسه تاریخی باقیمانده در شهر نیشابور متعلق به دوره تیموری در سال 1381 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. معماری این مدرسه تاریخی، بخشهای مختلفی از هنر را در خود گنجانده چنانچه در پیکره آن معماری دوران تیموری، صفوی و پهلوی به چشم میخورد. مدرسه تاریخی گلشن از دو ایوان اصلی و حجرههای متعدد تشکیل شده و در 10 دی ماه 1381 به شماره 6742 در ردیف آثار ملی کشور به ثبت رسیده است. هیأت امنای مدرسه نیز مطابق تعهدنامه شماره 1365 مورخ 3 اسفند 1385 متعهد شدهاند که همواره با سازمان میراث فرهنگی در تعمیر و بهسازی آن هماهنگ باشند.
این مدرسه با هزار و 300 سال قدمت سالها حوزه علمیه نیشابور بوده و بارها در معرض تخریب قرار گرفته به طوری که فروردین سال گذشته بخش وسیعی از آن به بهانه ترکیدن لوله آب شرب شهری که از حیاط مدرسه میگذشته تخریب شد و تنها ایوان سمت قبله و ایوان ورودی آن باقی ماند.
در پی انتقاد رسانهها از تخریب صورت گرفته، سازمان میراث فرهنگی در واکنشی دیرهنگام و پس از آنکه بخش عظیمی از مدرسه خراب شد مانع ادامه کار عاملان آن شد. چنانچه مکرمی فر، رئیس سابق سازمان میراث فرهنگی، گردشگری استان خراسان رضوی تنها تخریب حجرههای الحاقی شرقی و غربی این مدرسه تاریخی را تائید کرد و گفت: این بخش از مدرسه متعلق به دوره پهلوی دوم است و چون تنها 20 سال قدمت دارد تخریب آن اهمیتی ندارد اما در حاشیه تخریب این حجرهها بخشهایی از بنای پهلوی اول نیز تخریب شده که سازمان میراث فرهنگی از مسئولان این مدرسه شکایت قانونی کرده است.
هیأت امنای این مدرسه تاریخی بارها با مسئولان سازمان میراث فرهنگی و گردشگری خراسان رضوی تشکیل جلسه داده و به مسئولان این سازمان در مورد اینکه هرگونه اقدامی برای تغییر در این مدرسه فقط با اجازه سازمان میراث فرهنگی انجام میشود اطمینان داده بودند.
هیئت امنای این مدرسه حتی بعد از تخریب و شکایت سازمان میراث فرهنگی متعهد شدند هزینه مرمت مدرسه را پرداخت کنند. ضمن اینکه در سال 86 نیز برای مدرسه گلشن از محل اعتبارات ملی حدود 30 میلیون تومان اعتبار برای مرمت اضطرای در نظر گرفته شده بود اما اثری از مرمت در این مدرسه دیده نشد.
همانطور که عکس بالا نشان میدهد ماشینهای بولدوزر در حیاط مدرسه در حال تخریب این اثر تاریخی و ملی هستند به طوری که گودبرداری در حیاط با جدیت در حال انجام است و زمانی طول نمیکشد که این مدرسه تاریخی به تلی از خاک تبدیل شود.
در همین حال مصطفی محیطی، مدیر اجرایی مدرسه علمیه گلشن با تکذیب تخریب این مدرسه به خبرنگار مهر گفت: برخی از رسانهها فکر میکنند هیئت امنا اقدام به تخریب مدرسه کرده است. پیش از این نیز در فروردین سال گذشته چنین اتهامی از سوی رسانهها در مورد ما مطرح شد در حالی که فقط ایوانهای مدرسه در فهرست آثار میراث فرهنگی ثبت شدهاند نه بخشهای دیگر آن.
وی افزود: در حال حاضر گودبرداری که در حیاط مدرسه انجام میشود برای احداث تاسیسات در زیرزمین مدرسه و ساخت ساختمان جدید روی آن است همانطور که تاسیسات مدرسه فیضیه قم نیز در زیر زمین کار گذاشته شده است.
وی با اعلام اینکه گودبرداری و بتون ریزی در فاصله پنج متری ایوانهای مدرسه انجام میشود تا آسیبی به ایوانهای تاریخی نرسد توضیح داد: آزمایش خاک در اطراف ایوانها با هزینه ده میلیون تومانی مدرسه انجام شده تا مطمئن شویم زمین و خاک مدرسه رانش ندارد.
وی قدمت ساخت حجرههای مدرسه را چهار سال عنوان کرد و گفت: ساختمان حجرهها برای اسکان روحانیون مناسب نبود بنابراین با الهام از معماری مدرسه به جای آن ساختمان جدید ساخته میشود. ضمن آنکه سازههای این ساختمان با همکاری سازمان میراث فرهنگی از اصفهان آورده میشود.
وی ادامه داد: همزمان با این گود برداری عملیات مرمت ایوانهای تاریخی مدرسه نیز توسط اداره میراث فرهنگی در حال انجام است و مدرسه نیز سال آینده افتتاح میشود.
پیش از این نیز محسن منصوری فرد، کارشناس ارشد دفتر بناها و محوطههای تاریخی گفته بود که شاید بخواهند مدرسه تازهای بسازند اما نمیتوان تنها به دلیل باقی ماندن مستنداتی از یک بنا اصل آن را از بین برد.
در پی گفتههای مدیر اجرایی مدرسه علمیه گلشن مبنی برهماهنگی اعضای هیئت مدیره مدرسه با سازمان میراث فرهنگی، خبرنگار مهر در تماس با اداره میراث فرهنگی نیشابور خواهان توضیح مقامات این اداره شد. اما اعتمادی رئیس اداره میراث فرهنگی نیشابور هر گونه توضیح در مورد وضعیت مدرسه تاریخی گلشن را منوط به اجازه سازمان میراث فرهنگی دانست و از ارائه توضیحات بیشتر خودداری کرد.